Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τον Λέον Τρότσκι τον Φεβρουάριο του 1939, λίγο πριν την οριστική ήττα της ισπανικής επανάστασης. Σε αυτό περιγράφονται κωδικοποιημένα τα αδιέξοδα των κυβερνήσεων «Λαϊκού Μετώπου», δηλαδή της πολιτικής ταξικής συνεργασίας με τη «δημοκρατική μερίδα» των καπιταλιστών, που ακολούθησαν οι ηγεσίες του σταλινικού Κομμουνιστικού Κόμματος, του Σοσιαλιστικού Κόμματος, της αναρχικής CNT και σε ένα βαθμό του αμφιταλαντευόμενου POUM, και η οποία κόστισε την ήττα του ηρωικού κινήματος των Ισπανών εργατών και την επικράτηση των φασιστικών δυνάμεων του Φράνκο.
Ένα απ΄ τα πιο τραγικά κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας πλησιάζει τώρα στο κλείσιμό του, στην Ισπανία. Στην πλευρά του Φράνκο, δεν υπάρχει ούτε ισχυρός στρατός, ούτε λαϊκή υποστήριξη. Υπάρχουν μονάχα άπληστοι ιδιοκτήτες, έτοιμοι να πνίξουν στο αίμα τα τρία τέταρτα του λαού, μόνο και μόνο για να διατηρήσουν την κυριαρχία τους πάνω στο εναπομένον τέταρτο. Όμως, αυτή η κανιβαλική θηριωδία, δεν αρκούσε για να νικήσουν το ηρωικό Ισπανικό προλεταριάτο. Ο Φράνκο χρειαζόταν τη βοήθεια από την αντίθετη πλευρά του μετώπου. Και αυτή τη βοήθεια την πέτυχε. Ο βασικός συνεπίκουρός του, ήταν και ακόμα είναι ο Στάλιν, ο νεκροθάφτης του Μπολσεβίκικου Κόμματος και της προλεταριακής επανάστασης. Η πτώση της Βαρκελώνης, της μεγάλης προλεταριακής πρωτεύουσας, είναι η άμεση τιμωρία για τις σφαγές του προλεταριάτου της Βαρκελώνης το Μάη του 1937.
Καθ΄ αυτός ασήμαντος, με μια άθλια κλίκα τυχοδιωκτών, ασυνείδητων και χωρίς στρατιωτικό ταλέντο, ο Φράνκο βασίζει την μεγάλη υπεροχή του στο ξεκάθαρο και σαφές πρόγραμμά του: να διασώσει και να σταθεροποιήσει την καπιταλιστική ιδιοκτησία, την εξουσία των εκμεταλλευτών και την κυριαρχία της Εκκλησίας, και να παλινορθώσει την μοναρχία. Οι κατέχουσες τάξεις όλων των καπιταλιστικών χωρών - τόσο των φασιστικών όσο και των δημοκρατικών - αποδεδειγμένα, απ΄ την ίδια τη φύση των πραγμάτων, είναι στο πλευρό του Φράνκο. Η Ισπανική μπουρζουαζία, έχει περάσει ολοκληρωτικά στο στρατόπεδο του Φράνκο. Επικεφαλής του δημοκρατικού στρατοπέδου παρέμειναν οι "δημοκρατικοί" ιπποκόμοι της μπουρζουαζίας. Αυτοί οι κύριοι δεν μπορούσαν να λιποτακτήσουν προς το μέρος του φασισμού, γιατί οι ίδιες οι πηγές των εισοδημάτων τους και της επιρροής τους, βρίσκονται μέσα στους θεσμούς της αστικής δημοκρατίας που έχει (ή συνήθιζε να έχει!) ανάγκη για την κανονική λειτουργία της, δικηγόρους, βουλευτές, δημοσιογράφους, με μια λέξη, δημοκρατικούς πρωταθλητές του καπιταλισμού. Το πρόγραμμα των Αθάνια και Σία δεν είναι παρά η νοσταλγία για τις μέρες που πέρασαν. Αυτό είναι ολότελα ανεπαρκές.
Το Λαϊκό Μέτωπο κατέφυγε στη δημαγωγία και στις εντυπώσεις για να παρασύρει τις μάζες. Για κάποια περίοδο κατάφερε να το πετύχει. Οι μάζες, που εξασφάλισαν όλες τις προηγούμενες επιτυχίες της επανάστασης, συνέχιζαν ακόμα να πιστεύουν ότι η επανάσταση μπορούσε να φτάσει στη λογική της κατάληξη, δηλαδή στην ανατροπή των σχέσεων ιδιοκτησίας, να δώσει τη γη στους αγρότες και τα εργοστάσια στους εργάτες. Η κινητήρια δύναμη της επανάστασης βρισκόταν ίσα ίσα σ΄ αυτή την ελπίδα των μαζών για ένα καλύτερο μέλλον. Αλλά οι τιμημένοι δημοκράτες έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να τσαλαπατήσουν, να λασπώσουν και ακόμα να πνίξουν μέσα στο αίμα τις ελπίδες των καταπιεζόμενων μαζών.
Σαν αποτέλεσμα, παρακολουθήσαμε στην διάρκεια των δυο τελευταίων χρόνων την αυξανόμενη δυσπιστία και το μίσος των αγροτών και των εργατών απέναντι στις δημοκρατικές κλίκες. Μια απελπισία ή μια σκυθρωπή αδιαφορία αντικατέστησε βαθμιαία τον επαναστατικό ενθουσιασμό και το πνεύμα αυτοθυσίας. Οι μάζες έστρεψαν την πλάτη σ΄ εκείνους που τους εξαπάτησαν και τους τσαλαπάτησαν. Αυτή είναι η πρωταρχική αιτία της ήττας των δημοκρατικών στρατευμάτων. Ο εμπνευστής της εξαπάτησης και της σφαγής των επαναστατών εργατών ήταν ο Στάλιν. Η ήττα της Ισπανικής επανάστασης, είναι μια καινούργια ανεξίτηλη κηλίδα πάνω στον ήδη δυσφημισμένο γκάνγκστερ του Κρεμλίνου.
Η συντριβή της Βαρκελώνης, καταφέρει ένα τρομερό πλήγμα στο παγκόσμιο προλεταριάτο, αλλά επίσης δίνει ένα μεγάλο μάθημα. Ο μηχανισμός του Ισπανικού Λαϊκού Μετώπου, σαν οργανωμένο σύστημα απάτης και προδοσίας των εκμεταλλευόμενων μαζών έχει πλήρως ξεσκεπαστεί. Το σύνθημα της «υπεράσπισης της δημοκρατίας» έχει αποκαλύψει ακόμα μια φορά την αντιδραστική του ουσία και ταυτόχρονα την κενότητά του. Η μπουρζουαζία επιδιώκει να διαιωνίσει το εκμεταλλευτικό της καθεστώς, οι εργάτες θέλουν να απελευθερωθούν από την εκμετάλλευση. Αυτά είναι τα πραγματικά ζητήματα των βασικών τάξεων της σύγχρονης κοινωνίας.
Οι άθλιες κλίκες των μικροαστών μεσαζόντων που έχασαν την εμπιστοσύνη και τις επιχορηγήσεις της μπουρζουαζίας πάσχισαν να σώσουν το παρελθόν χωρίς να κάνουν παραχωρήσεις στο μέλλον. Κάτω απ΄ την ετικέτα του Λαϊκού Μετώπου, ιδρύσανε μια ανώνυμη εταιρία. Κάτω απ΄ την ηγεσία του Στάλιν εξασφάλισαν την πιο τρομερή ήττα, τη στιγμή που υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις της νίκης. Το Ισπανικό προλεταριάτο έδωσε αποδείξεις μιας εξαίρετης ικανότητας πρωτοβουλίας και επαναστατικού ηρωισμού. Η επανάσταση οδηγήθηκε στην καταστροφή από μικρούς, αξιοπεριφρόνητους και εντελώς διεφθαρμένους «ηγέτες». Η πτώση της Βαρκελώνης σηματοδοτεί πάνω απ΄ όλα την κατάπτωση της Δεύτερης και της Τρίτης Διεθνούς, όπως επίσης του Αναρχισμού, που σάπισε μέχρι το μεδούλι.
Εργάτες, εμπρός σ΄ ένα καινούριο δρόμο! Εμπρός στο δρόμο της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης!
Φεβρουάριος 1939
Καθ΄ αυτός ασήμαντος, με μια άθλια κλίκα τυχοδιωκτών, ασυνείδητων και χωρίς στρατιωτικό ταλέντο, ο Φράνκο βασίζει την μεγάλη υπεροχή του στο ξεκάθαρο και σαφές πρόγραμμά του: να διασώσει και να σταθεροποιήσει την καπιταλιστική ιδιοκτησία, την εξουσία των εκμεταλλευτών και την κυριαρχία της Εκκλησίας, και να παλινορθώσει την μοναρχία. Οι κατέχουσες τάξεις όλων των καπιταλιστικών χωρών - τόσο των φασιστικών όσο και των δημοκρατικών - αποδεδειγμένα, απ΄ την ίδια τη φύση των πραγμάτων, είναι στο πλευρό του Φράνκο. Η Ισπανική μπουρζουαζία, έχει περάσει ολοκληρωτικά στο στρατόπεδο του Φράνκο. Επικεφαλής του δημοκρατικού στρατοπέδου παρέμειναν οι "δημοκρατικοί" ιπποκόμοι της μπουρζουαζίας. Αυτοί οι κύριοι δεν μπορούσαν να λιποτακτήσουν προς το μέρος του φασισμού, γιατί οι ίδιες οι πηγές των εισοδημάτων τους και της επιρροής τους, βρίσκονται μέσα στους θεσμούς της αστικής δημοκρατίας που έχει (ή συνήθιζε να έχει!) ανάγκη για την κανονική λειτουργία της, δικηγόρους, βουλευτές, δημοσιογράφους, με μια λέξη, δημοκρατικούς πρωταθλητές του καπιταλισμού. Το πρόγραμμα των Αθάνια και Σία δεν είναι παρά η νοσταλγία για τις μέρες που πέρασαν. Αυτό είναι ολότελα ανεπαρκές.
Το Λαϊκό Μέτωπο κατέφυγε στη δημαγωγία και στις εντυπώσεις για να παρασύρει τις μάζες. Για κάποια περίοδο κατάφερε να το πετύχει. Οι μάζες, που εξασφάλισαν όλες τις προηγούμενες επιτυχίες της επανάστασης, συνέχιζαν ακόμα να πιστεύουν ότι η επανάσταση μπορούσε να φτάσει στη λογική της κατάληξη, δηλαδή στην ανατροπή των σχέσεων ιδιοκτησίας, να δώσει τη γη στους αγρότες και τα εργοστάσια στους εργάτες. Η κινητήρια δύναμη της επανάστασης βρισκόταν ίσα ίσα σ΄ αυτή την ελπίδα των μαζών για ένα καλύτερο μέλλον. Αλλά οι τιμημένοι δημοκράτες έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να τσαλαπατήσουν, να λασπώσουν και ακόμα να πνίξουν μέσα στο αίμα τις ελπίδες των καταπιεζόμενων μαζών.
Σαν αποτέλεσμα, παρακολουθήσαμε στην διάρκεια των δυο τελευταίων χρόνων την αυξανόμενη δυσπιστία και το μίσος των αγροτών και των εργατών απέναντι στις δημοκρατικές κλίκες. Μια απελπισία ή μια σκυθρωπή αδιαφορία αντικατέστησε βαθμιαία τον επαναστατικό ενθουσιασμό και το πνεύμα αυτοθυσίας. Οι μάζες έστρεψαν την πλάτη σ΄ εκείνους που τους εξαπάτησαν και τους τσαλαπάτησαν. Αυτή είναι η πρωταρχική αιτία της ήττας των δημοκρατικών στρατευμάτων. Ο εμπνευστής της εξαπάτησης και της σφαγής των επαναστατών εργατών ήταν ο Στάλιν. Η ήττα της Ισπανικής επανάστασης, είναι μια καινούργια ανεξίτηλη κηλίδα πάνω στον ήδη δυσφημισμένο γκάνγκστερ του Κρεμλίνου.
Η συντριβή της Βαρκελώνης, καταφέρει ένα τρομερό πλήγμα στο παγκόσμιο προλεταριάτο, αλλά επίσης δίνει ένα μεγάλο μάθημα. Ο μηχανισμός του Ισπανικού Λαϊκού Μετώπου, σαν οργανωμένο σύστημα απάτης και προδοσίας των εκμεταλλευόμενων μαζών έχει πλήρως ξεσκεπαστεί. Το σύνθημα της «υπεράσπισης της δημοκρατίας» έχει αποκαλύψει ακόμα μια φορά την αντιδραστική του ουσία και ταυτόχρονα την κενότητά του. Η μπουρζουαζία επιδιώκει να διαιωνίσει το εκμεταλλευτικό της καθεστώς, οι εργάτες θέλουν να απελευθερωθούν από την εκμετάλλευση. Αυτά είναι τα πραγματικά ζητήματα των βασικών τάξεων της σύγχρονης κοινωνίας.
Οι άθλιες κλίκες των μικροαστών μεσαζόντων που έχασαν την εμπιστοσύνη και τις επιχορηγήσεις της μπουρζουαζίας πάσχισαν να σώσουν το παρελθόν χωρίς να κάνουν παραχωρήσεις στο μέλλον. Κάτω απ΄ την ετικέτα του Λαϊκού Μετώπου, ιδρύσανε μια ανώνυμη εταιρία. Κάτω απ΄ την ηγεσία του Στάλιν εξασφάλισαν την πιο τρομερή ήττα, τη στιγμή που υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις της νίκης. Το Ισπανικό προλεταριάτο έδωσε αποδείξεις μιας εξαίρετης ικανότητας πρωτοβουλίας και επαναστατικού ηρωισμού. Η επανάσταση οδηγήθηκε στην καταστροφή από μικρούς, αξιοπεριφρόνητους και εντελώς διεφθαρμένους «ηγέτες». Η πτώση της Βαρκελώνης σηματοδοτεί πάνω απ΄ όλα την κατάπτωση της Δεύτερης και της Τρίτης Διεθνούς, όπως επίσης του Αναρχισμού, που σάπισε μέχρι το μεδούλι.
Εργάτες, εμπρός σ΄ ένα καινούριο δρόμο! Εμπρός στο δρόμο της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης!
Φεβρουάριος 1939